Gluten. Zo ongeveer iedereen schijnt tegenwoordig last te krijgen van gluten, en je hoort ook overal om je heen, dat je eigenlijk beter glutenvrij zou moeten eten. Is dat ook zo?
Niet per se, er zijn namelijk nuanceringen aan te brengen, want het antwoord is niet zwart-wit (zoals dat voor zo veel dingen in het leven geldt). Bijvoorbeeld, over welk glutenhoudende graan we het dan vooral hebben. Echter, ja, met artritis psoriatica kan je glutenhoudende producten beter zo veel mogelijk laten staan.
Maar waarom? En wat zijn gluten eigenlijk?
Wat zijn gluten?
Gluten zijn eiwitten (gliadine en glutenine) te vinden in bepaalde graansoorten. Het woord komt uit het Latijns en het betekent lijm. En dat is ook de functie van gluten, het zorgt ervoor, dat dingen blijven plakken en zorgen ervoor dat het deeg kan rijzen. Bakkers zijn er maar al te blij mee, wij ook, want man oh man, zo'n lekker gerezen brood met veel luchtbellen erin, heerlijk! Maar onze darmen wat minder. Je vindt gluten in tarwe, spelt, rogge, gerst, kamut, emmerkorn en einkorn.
Wat kan het probleem zijn en waarom liever vermijden?
Gliadine en glutenine zijn toxisch. Zij worden door de plant aangemaakt, om zichzelf te beschermen tegen vraat van insecten/beestjes. Dit doen overigens alle planten! Maar deze toxische stoffen hebben niet altijd een negatief effect op het lichaam. Deze stoffen zijn in veel gevallen ook de antioxidanten die wij zo erg nodig hebben, te vinden in groente en fruit.
Het probleem ligt hem vooral in GLUTEN uit TARWE!
Tarwe, die is zo veredeld, dat de glutenstructuur vele malen toxischer is (500x), dan die van de oude oer-tarwe en van andere graansoorten. Deze toxiciteit zorgt er o.a. voor, dat de schuifdeuren van de darmwand (die slechts 1 cel-dikte dik is) open worden gezet, en dat zorgt voor de lekkende darm. Benieuwd wat dat is? Wil je meer weten over de lekkende darm, lees dan vooral deze blog. Goed om dat te begrijpen, want de lekkende darm is een belangrijke oorzaak van auto-immuunaandoeningen.
Verder is ook de zetmeelstructuur is anders geworden, waardoor moderne tarwe als snelle suiker werkt in het lichaam. Dit zorgt voor hoge bloedsuikerspiegels, snellere vetafzet (=> verhoogt de kans op overgewicht en het ontstaan van diabetes type II)) en het levert minder voeding aan de darmflora. Al deze gevolgen geven ook ontstekingen
Nog een belangrijk punt om te weten over tarwe.
Bij de teelt wordt onwijs veel gebruik gemaakt van de pesticide GLYFOSAAT.
Glyfosaat tast ook de darmwand aan.
Double the joy dus!
Weetjes
- Bijna 80 procent van de producten in de supermarkt bevat gluten van vooral moderne tarwe! Ironie van alles, door ons Westerse voedingspatroon met veel gluten ontwikkelen we een darmflora die niet tegen (tarwe)gluten kan. Weet ook, deze producten zijn ontdaan van alles wat wel goed voor je lichaam is, zoals vezels, vitaminen en mineralen, en bevatten aan de andere kant juist vaak transvetten, melkpoeders, glucose, fructose, veel E-nummers en additieven => ook ontstekingsbevorderend. Het gaat dus niet alleen om (tarwe)gluten!
Denk aan brood, wraps, pannenkoeken, crackers, beschuit, koekjes, gebak, kant-en-klare soepen, sauzen, spreads etc...
- In supermarktbrood wordt zelfs vaak extra gluten aan toegevoegd.
Hier rechts zie je de ingrediëntenlijst van een willekeurig volkoren supermarktbrood. En dan heb ik het nog niet eens over dextrose/maltodextrine en andere vage dingen in deze lijst. Brood zou eigenlijk alleen maar moeten bestaan uit vier ingrediënten: een graansoort (of meerdere), water, gist en zout. Natuurlijk kan je het opleuken met natuurlijke ingrediënten als zaden, pitten, noten, kruiden en dergelijke.
- Gluten, net als melk en soja bevatten exorfinen. Omdat juist deze voedingsmiddelen heel veel te vinden zijn in bewerkte voeding, krijgen wij al gauw te maken met een exorfinebelasting. Het lichaam heeft een enzym (DPP IV) om exorfines af te kunnen breken, maar er is maar genoeg voor ongeveer 1 boterham of 1 plakje kaas. Ga eens na bij jezelf hoeveel brood, zuivel en soja jij eet en drinkt op een dag... Wordt DPP IV opgemaakt om exorfinen af te kunnen breken, dan zijn 59 andere functies van dit enzym niet meer uit te voeren. Eén hele belangrijke ervan:
=> In stand houden van de juiste doorlaatbaarheid darmwand, waardoor een lekkende darm wordt voorkomen!
- Exorfinen hebben een endorfineachtige werking: zij geven een kortdurend gevoel van happiness, en wie wil dat nou niet? Daarom is het eten van brood en kaas bijvoorbeeld zo verslavend. Dat gevoel wil je namelijk behouden. Je gaat daarom steeds meer en steeds vaker eten, met als overgewicht en ontstekingen tot gevolg.
- LET OP!! Speciale glutenvrije producten zijn niet per se gezond!!! Kijk altijd wat erin zit. Het zijn vaak bewerkte producten met ontstekingsbevorderende: transvetten, omega 6 vetzuren uit bijvoorbeeld zonnebloemolie, raap- en koolzaadolie, veel suiker en andere additieven. Onthoud, ook hier geldt: des te meer bewerkt, des te minder vezels, vitamines en mineralen.
How about gluten uit andere, oude graansoorten?
Die bevatten veel minder toxische gluten en worden daarom ook vaak beter verdragen. Kamut zou zelfs tot verbetering leiden van prikkelbare darmklachten en vermindering van ontstekingen.
Conclusie en adviezen
- Vanaf nu check je in ieder geval altijd de ingrediëntenlijst van wat je koopt, ook van brood! Al is het alleen maar om je bewustwording te vergroten over waar overal wel niet tarwe (gluten), melk, mais en soja zit.
- Het is goed om vooral tarwe te vermijden en de overige graansoorten zeer met mate te eten, om te voorkomen dat een lekkende darm ontstaat, of in stand wordt gehouden. Je wilt natuurlijk, dat je immuunsysteem de kans krijgt om tot rust te komen.
- Doe dit in ieder geval twee weken! Kan je echt, maar dan ook echt niet zonder? Kies dan bij hoogste uitzondering voor écht volkoren zuurdesembrood. Dan zijn de gluten en fytinezuur zo goed als afgebroken. De exorfinebelasting blijft wel (daar gaat het om het stofje gliadomorfine).
- Vervang met: boekweit, haver, gierst, amaranth, sorghum, fonio, zilvervliesrijst, quinoa en teff. En gebruik zelfs liever hele graankorrels (haverkorrel, in plaats van havermout bijvoorbeeld).
Reactie plaatsen
Reacties
Super interessant weer Zsuszi! Sommige dingen verdwijnen bij mij naar de achtergrond, het is goed om weer even te lezen wat er nu eigenlijk allemaal mis is met tarwe bijvoorbeeld.
Ergens heb ik ook weer gelezen of gehoord dat het niet goed is om glutenvrij te eten als je geen glutenallergie hebt, ben benieuwd wat jij daarvan vindt?
Ja, herkenbaar hoor. Dat ik dingen lees en denk, "oh ja, zo was het!" Dus voor mij is het ook handig om zulke vragen te ontvangen. Dank ervoor!
Goede vraag! Gluten heb je in principe niet nodig. wij zijn het (granen, maar ook peulvruchten) pas 10.000 jaar geleden gaan eten, toen wij ons gingen settelen en gingen verbouwen (ipv te gaan jagen en verzamelen). Ons DNA is daarom er eigenlijk nog niet op aangepast, dat gaat heel langzaam. Haver eten we al wel langer, 35.000 jaar, daar kunnen wij beter mee overweg (ook daar blijft wel weken het voorkeur houden, om fytinezuur af te breken). Conclusie: er is geen probleem als je het niet eet.
Ik zou wel na een lange tijd niet opeens een grotere portie normaal tarwebrood, of ander tarwehoudend product gaan eten. Dat geeft ws wel klachten. Dus houd het bij traditioneel zuurdesembrood (zeker als het tarwe is) en eet het niet elke dag. Maar ook bij andere tarwehoudende granen is zuurdesem, of gefermenteerd, of lang geweekt beter. Want dan wordt gluten + fytinezuur afgebroken.
Iemand anders vroeg mij ook een keer, dat hij had gelezen, dat je als je heel lang geen (tarwe)gluten eet, je juist glutensensitief kan worden, Ik denk niet dat, dát het is. Maar eerder, dat je het gewoon langzaam zou moeten herintroduceren, en niet meteen een bord vol pasta moet eten etc. Het lichaam moet er even weer aan wennen. Maar nogmaals, waarom zou je dat gaan doen? Voordelen heeft het eigenlijk niet...
Ik hoop, dat ik met dit antwoord wat helderheid heb kunnen brengen.
Duidelijk zo dank je wel!
Dat van de opmerking over glutenintolerantie, heb ik inderdaad ook gehoord en gelezen. Volgens mij was dat Charlotte Labee in een podcast.
Ik kan me inderdaad wel voorstellen als je iets voor langere tijd niet eet of weglaat, dat je lichaam daar een intolerantie voor ontwikkelt. Inderdaad is langzaam herintroduceren dmv een kleine portie dan het beste, als je het dan toch een keer wil eten.